آموزش ایجاد یک برنامه ریزی درسی اصولی و عملی

  • آموزش ایجاد یک برنامه ریزی درسی اصولی و عملی
  • خانه
banner
banner
banner
study-planning

مقدمه

برای رسیدن به هدف و داشتن مهارت های مورد نظر در کنار تلاش، برنامه ریزی را فراموش نکنید. در همه زمینه های تحصیلی نیز تأثیر دارد. شما با برنامه ریزی درسی مناسب بدون شک مسیر هموارتری را تجربه خواهید کرد.

جهت دستیابی به موفقیت در دوران تحصیلی باید به شکلی مناسب و به اندازه نیاز برای مطالعه تان وقت بگذارید، این در حالی است که اکثر افراد بر این باورند که تنها راه موفقیت در این دوران مطالعه بیش از اندازه است و باید برای آن از تمامی مسئولیت های دیگر، ارتباط مستمر با خانواده و تفریح غافل شوند. اما با دانستن شرایط روحی و فکری فرد می توان برنامه ای اصولی برای هر فرد طراحی و پیاده سازی کرد.

برنامه ریزی درسی چیست؟

شناخت، پیش بینی و سازماندهی فعالیت های درسی و آموزشی در مسیر یادگیری را برنامه ریزی درسی می گویند. برنامه ریزی درسی در میان مردم و دانش آموزان در بیشتر موارد به معنای تعیین زمان برای درس خواندن و انجام فعالیت ها است.

برنامه ریزی درسی و رعایت اصول به شما در مدیریت زندگی و داشتن نظم کمک می کند. اما اگر ذهنتان را به یک انباری پر از فعالیت های انجام نشده تبدیل کنید، رسیدن به اهداف و موفقیت در آنها به شکل قابل توجهی از شما دور می شوند که نتیجه آن افکاری آشفته و به دنبال آن استرس بیش از حد خواهد شد.

با کمک مشاور تحصیلی در سامانه آموزش مجازی رایسا می توانید فعالیت هایی که هیچ وقت برای انجام آنها فرصتی پیدا نکردید در برنامه خود قرار دهید و از نتیجه کار لذت ببرید. تنها با کمک برنامه ریزی مناسب است که می توانید مشغله ذهنی خود را از بین ببرید.

what-is-study-planning

اصول برنامه ریزی درسی

با رعایت اصول برنامه ریزی شما یک برنامه مناسب و قابل اجرا، همراه با اهداف بلند مدت و کوتاه مدت خواهید داشت.

اولین اصل - شناخت خود

باید توانایی های شخصی و وظایف خود را بدانید و بشناسید. چرا که برنامه درسی باید با روحیات و عادات شما مطابقت داشته باشد.

دومین اصل - زمان بندی

زمان و ساعت مطالعه را طولانی نکنید. هرچقدر زمان مطالعه زیادتر باشد یادآوری مطالب مشکل تر خواهد شد. بهترین زمان بندی موجود، زمان بندی ۷۵ دقیقه ای یا ۹۰ دقیقه ای است. به این شکل که در اجرای این نوع زمان بندی، هر ۷۵ دقیقه ۱۵ دقیقه استراحت و در هر ۹۰ دقیقه ۳۰ دقیقه استراحت پیشنهاد می شود. هرگز مطالعه خود را بدون استراحت نگذارید و حتی اگر مبحث مدنظر شما در آن دور به پایان نرسید مطالعه را متوقف کنید و در دور بعدی ادامه دهید.

سومین اصل - زمان جبرانی

در برنامه ریزی درسی، زمان اضافی و خالی برای جبرانی نیاز خواهد بود. این به این معناست که اگر در طول هفته فرد نتوانست به هر دلیلی قسمتی از برنامه خود را اجرا کند و یا اگر در قسمتی احساس ضعفی مشاهده می کند، زمان برای جبران داشته باشد. اگرچه وجود این زمان نباید او را دچار بی‌ خیالی کند، بلکه باید سبب برطرف کردن ضعف آموزشی شود.

پیشنهاد ویژه

اگر می خواهید با روش های ایجاد رقابت درسی سالم آشنا شوید، می توانید مقاله رقابت درسی سالم را در رایسا مطالعه کنید.

چهارمین اصل - برقراری تعادل

در برنامه هفتگی خود تفریح مورد علاقه خود را یک نیم روز قرار دهید. برای برطرف کردن احساس کلافگی و کسالت زمان استراحت خود را افزایش دهید. مطمئن باشید این اصل شما را برای هفته آینده سرحال تر می کند.

پنجمین اصل - خواب کافی

تصور نکنید با بی خوابی و کم خوابی شبانه قرار است به موفقیت نزدیکتر شوید. کم خوابی بر روی تمام حالت روحی، سلامت جسمی و رفتار شما تاثیر دارد. در طول شبانه روز ۸ الی ۹ ساعت به خواب کافی و آرام نیاز دارید. خواب بخش وسیعی از زندگی شما را تشکیل می دهد. پس آن را از روال زندگی خود کم نکنید.

methods-study-planning

ششمین اصل - تنوع و تعادل

اساس اصلی موفقیت و یادگیری، ذهن آماده و فعال است. مطالعه مستمر و متداوم در طول هفته بسیار کارآمد تر از مطالعه یک باره دروس بعد از یک بازه ی طولانی است. مطمئن شوید که در طول هفته برای تمامی دروس خود زمانی مناسب اختصاص داده اید.

هفتمین اصل - برنامه قابل اجرا

مطمئن شوید که از عهده به انجام رساندن کارها برمی آیید و سپس آن را در برنامه ی خود قرار دهید. بطور قطع در ابتدا پایبندی به اجرای برنامه ریزی های انجام شده بسیار سخت و دشوار است ولی اگر متناسب با توانایی های شما انتخاب شده باشند، به مرور به آنها وابسته و متعهد خواهید شد. اما اگر برنامه شما اصول را رعایت نکرده باشد و طبق خواسته های شما نوشته نشده باشد، بدون شک شما جزء افرادی می‌ شوید که کارهایشان را نیمه تمام رها کرده اند و یا از شروع دوباره هراس دارند.

هشتمین اصل - تحلیل برنامه ریزی

تحلیل برنامه ریزی درسی ضرورتی است که در رشد سریع شما تاثیر بسزایی خواهد داشت. با انجام تحلیل، به پاسخ های سوالات خود و رفع پیچیدگی ها خواهید رسید. البته در زمان تحصیل شما باید بدانید که هدفتان چیست. با داشتن هدف در مسیری، به سوی هدفتان به حرکت در می آیید و مهمترین نکته در آن، زمان گذاری اهداف است که باید در زمان حال، شفاف، واضح و مثبت باشد.

نهمین اصل - نقاط ضعف و قوت

برنامه ریزی درسی نیز به ارزیابی نقاط ضعف و قوت شما نیاز دارد. توجه داشته باشید که باید هر دو را در برنامه ریزی درسی خود پیاده سازی کنید تا از هیچ کدام غافل نشوید. شما باید برنامه را بگونه ای بچینید که به مرور زمان نقاط ضعف به نقاط قوت شما تبدیل شوند.

student-study-planning

دهمین اصل - اولیت بندی

اولیت بندی در برنامه ریزی درسی نکته ای بسیار مهم تلقی می شود و اهمیت زیادی دارد. درس ها و کار های روزمره را نسبت به اولیتی که دارند رتبه بندی کنید. با این کار متوجه می شوید که چه موضوعاتی به زمان بیشتری برای مطالعه نیاز دارند و اینکه چه موضوعاتی برای پر کردن زمان های خالی شما مناسب تر هستند.

یازدهمین اصل - برنامه کوتاه مدت و بلند مدت

برنامه ریزی درسی بلند مدت یا کوتاه مدت ارتباط زیادی به هدف تعیین شده شما دارد. این اهداف مسیر کلی برنامه ریزی را تعیین می کنند. برای مثال هدف بلند مدت می تواند قبولی در دانشگاه یا کسب معدل ۲۰ در پایان سال باشد. اما هدف کوتاه مدت اهدافی است که در یک بازه کوتاه مثل هفته یا ماه باید انجام بگیرد. توجه داشته باشید که حتماً به اهداف کوتاه و بلند مدت اهمیت و آنها را در برنامه خود قرار دهید.

دوازدهمین اصل - زمان بندی

هر درس و هر کاری که در برنامه خود آورده اید را زمان بندی کنید. متناسب با حجم سختی و اهمیت موضوع، به آن زمان اختصاص دهید. زمان بندی شما می تواند روزانه، هفتگی، ماهانه و گاهی سالانه باشد.

سیزدهمین اصل - جدول برنامه ریزی

جدول برنامه نیز می‌ تواند روزانه، هفتگی، ماهانه و سالانه باشد. برای جدول برنامه ریزی، نرم افزار ها و برنامه های مختلف و زیادی وجود دارد. همچنین دفترهای برنامه ریزی وجود دارند که می توانید آنها را تهیه کنید و حتی خودتان نیز می توانید مانند عکس های زیر جدول بندی کنید و طبق اولویت و اصول های بالا یادداشت کنید.

table-study-planning

سه روش معروف برنامه ریزی

روش نویل مدورا

با این روش، شما کارهایی که می توانید انجام دهید را یادداشت می کنید. به عبارتی دیگر انجام برنامه ریزی برای کارهایی که می توانید در طول روز انجام دهید. این روش برای دانش آموزان ابتدایی تا مدیران عامل شرکت می تواند مثمر ثمر باشد. روش نویل مدورا به افرادی که در طول روز کارهای زیادی باید انجام دهند، کمک بزرگی می کند.

در گام اول نیاز به یک قلم و کاغذ دارید تا ساعت بیدار شدن از خواب، ساعت های استراحت و ساعت خواب شبانه را یادداشت کنید. حالا شما می دانید چند ساعت وقت برای کارهای روزانه دارید. کارهایی که می توانید انجام دهید را اولویت بندی کنید و به ترتیب اولویت ها در برنامه روزانه خود قرار دهید. پس شما با کمک این یادداشت تمام توانایی ها و قابلیت های روزانه خود را درک کرده اید. سپس می توانید یک برنامه ریزی درسی طولانی مدت برای کارهای باقیمانده انجام دهید.

پیشنهاد ویژه

اگر نیاز به دانستن نکات لازم برای یک انتخاب رشته تحصیلی درست دارید، مقاله چگونه رشته تحصیلی مناسب را انتخاب کنیم؟ می تواند به شما کمک کند.

فواید روش نویل مدورا

  • اهداف خود را می شناسید و قدم به قدم نزدیک می شوید
  • از کارها و تکالیف روزانه عقب نمی‌افتید و با اولویت هایی که دارید پیش می روید
  • نیاز به هیچ گونه برنامه ریزی های پیچیده یا اپلیکیشن و نرم افزار های سخت ندارید
success-student-study-planning

روش بولت ژورنال یا دفترهای بولت ژورنال

در این روش در قدم اول باید هدف خود را انتخاب کنید. برای مثال موفقیت در امتحان یا کنکور سال پیش رو. سپس اهداف جزئی تری که موجب رسیدن به هدف اصلی خواهد شد را مشخص کنید. برای مثال مطالعه کتاب و خواندن درس ریاضی. در قدم بعد اهداف جزئی را کوچک تر و حالا طبق اولویت ها یادداشت کنید. برای مثال کتب را تقسیم بندی کنید.

در این روش برنامه ریزی درسی می‌ توانید با کمک نمودار نیز پیش بروید. در یک صفحه از دفتر بولت ژورنال یک نمودار بکشید که یک وجه آن روز و یک وجه دیگر آن تعداد ساعت باشد و در پایان هر روز ساعت مطالعه خود را علامت بزنید. در هر ماه می توانید با نمودار، خودتان را ارزیابی کنید.

در کنار برنامه ریزی های درسی، می توان صفحه عادت های مفید داشته باشیم. مانند تغذیه مناسب، مصرف آب کافی و ساعت خواب درست. سپس بعد از مدتی، می توانید بررسی کنید که این عادت ها چقدر بر شما تاثیر داشته اند. بدون شک این عوامل تاثیر مثبتی در عملکرد شما دارد.

یکی از نمونه های برنامه مصرف آب کافی را در عکس زیر مشاهده می کنید.

drink-water

روش GTD

این روش یکی از بهترین روش های برنامه ریزی است که در آن شما یاد می گیرید که بدون استرس از دست دادن هیچ فعالیتی، به انجام امور برسید. GTD یک سیستم برنامه ریزی در مدیریت زمان است که توسط دیوید آلن ابداع شده، که در این روش برای حفظ کارهایتان یک سیستم خارج از ذهن خواهید داشت. نگهداری کارها، درس ها، ایده ها، وظایف، فعالیت ها و موارد دیگر در ذهن سخت است و موجب استرس نیز می شود که با این روش جلوی آنها را خواهید گرفت.

ساخت برنامه خارج از ذهن، در قدم اول ذهنتان را آسوده می کند و احساس آرامش خواهید کرد. در گام دوم کارهایتان را اولویت بندی کنید. در این مرحله کارهایی که نیاز به اقدام دارند را انجام دهید و کارهایی که قابلیت اقدام ندارند را جدا می کنید.

روش GTD از پنج مرحله تشکیل شده است که با مثال های درسی برایتان توضیح خواهیم داد.

جمع آوری

برای مثال وظایف درسی، امتحانات و تمرینات خود را جمع بندی کنید. هر کاری به ذهنتان می رسد که باید انجام دهید را یادداشت کنید.

پردازش

در این مرحله تمام گزینه های بالا را تحلیل و پردازش کنید تا متوجه شوید این نمونه کار قابل اقدام است یا خیر.

سازمان دهی

در این مرحله تمام کارهایی که شفاف و قابل اقدام است را برای آن تاریخ مشخص کنید. برای مثال شروع کتاب ریاضی برای امتحان قابل اقدام است پس تاریخ معینی به آن اختصاص داده می شود.

مرور

در هفته برنامه درسی خود را مرور کنید تا از درستی آن مطمئن شوید و حتی اگر از شرایط خسته شده اید برنامه را سبک تر کنید و بعد با انرژی به برنامه قبلی باز گردید.

اجرا

در این مرحله که مرحله آخر است قرار است که نتایج گام های قبلی خود را ببینید. حالا ذهنتان خالی است و موارد را شفاف کرده اید. فهرست کارهای خود را با تاریخ نوشته اید. حالا زمان اقدام است.

فواید برنامه ریزی درسی

ایجاد آرامش

با وجود داشتن برنامه ریزی، در دل شما اطمینانی به وجود می آید که موجب ایجاد آرامش می شود و دیگر در زمان های تحصیل نگران کمبود وقت یا موضوعات دیگر نیستند.

نظم و تعادل

مطالعه از روی برنامه موجب ایجاد تعادل و نظم در زمان مطالعه می شود. اگر بدون برنامه با نظر خود شروع به مطالعه کنید ممکن است نسبت به علاقه خود، یک درس را بیشتر و درس دیگر را کمتر مطالعه کنید.

  • ایجاد تمرکز
  • نظم در زندگی
  • افزایش امید
  • شادابی و نشاط
  • موفقیت در زندگی
  • رسیدگی به همه ی امور
  • دستیابی به اهداف
  • صرفه جویی در وقت
  • تقویت اعتماد به نفس
  • ایجاد عادت‌ های مثبت
check-study-planning

فراموش نکنید کلید موفقیت و دستیابی به موفقیت های دلخواه در مدیریت استعداد ها و برنامه ریزی نهفته است. به طور کلی پرورش یک استعداد و تلاش و تعهد قوی شما برای بهتر کردن استعداد شما حیاتی ترین مدل برنامه ریزی و پرورش با اطمینان خواهد بود.

نتیجه

یکی از مهمترین کارهای رسیدن به اهداف در کنار داشتن مهارت و تلاش، برنامه ریزی است. در زمینه ی تحصیلی نیز برنامه ریزی درسی از مهمترین موارد محسوب می شود. در این مقاله در کنار تعریف دقیق و جامع برنامه ریزی درسی، اصول 13 گانه و روش های معروف آن را بصورت کامل مورد بحث قرار دادیم و مثال هایی را نیز برای هر کدام عنوان کردیم.

سامانه آموزش مجازی رایسا محیطی برای پیاده سازی و اجرای برنامه ریزی دانش پذیران فراهم کرده که در رسیدن به این هدف کمک شان خواهد کرد. همچنین با مطالعه این مقاله در کنار پشتکار قوی و به دور از هرگونه رقابت بیهوده ای، با سرعت می توانید تبدیل به یک دانش آموز موفق شوید.